Een Hersenpan is een ondiepe schotel gemaakt van metaal of steen. Over het algemeen is hij ingelegd met meerdere stenen en symbolen (VB30). Verder zijn vele compliceerde betoveringen over het voorwerp uitgesproken waardoor alleen de meest geavanceerde en volleerde heksen en tovenaars gebruik kunnen maken van dit voorwerp.

In gebruik straalt de Hersenpan een helder zilverachtig licht uit (VB30).

Een Hersenpan is zeldzame magie maar daarin tegen ook zeer sterk. Daarnaast zijn ze ontzettend persoonlijk gezien zij herinneringen van een persoon bevatten. Hierom worden ze over het algemeen ook begraven met hun eigenaren (PM). De enige Hersenpan waarbij dit niet gebeurd is, is die van het schoolhoofd van Zweinstein, deze wordt overgegeven van eigenaar op eigenaar. Hierdoor heeft het schoolhoofd alle kennis in zijn bezit van de jaren voor hem.

Een Hersenpan is betoverd om herinneringen en gebeurtenissen opnieuw te kunnen bekijken. Bij het bekijken van deze herinnering kan menig persoon de details van een herinnering goed inspecteren en nogmaals bekijken. Hierdoor is een Hersenpan een gehaat voorwerp voor mensen die iets te verbergen hebben of ergens niet meer aan herinnerd willen worden.

Het gerucht gaat dat de Hersenpan van Zweinstein gevonden is toen hij half opgegraven werd op de plek waar de stichters besloten hun school te plaatsen (PM). Vervolgens is hij doorgegeven van schoolhoofd op schoolhoofd. Hierdoor kwam Harry Potter voor het eerst in contact met de Hersenpan in 1994. Albus Perkamentus had zijn Hersenpan in een zwarte kast verborgen in zijn kantoor. Bij een bezoek aan het kantoor van het schoolhoofd treft Harry Potter de Hersenpan in de kast en brengt een bezoek aan één van Perkamentus’ herinneringen (VB30).

Severus Sneep leent de Hersenpan van Albus Perkamentis in 1996, vlak voor hij begint met het lesgeven in Occlumentie aan Harry Potter. Dit in een poging de meer gênante herinneringen bij zijn jonge student weg te houden (OF24). Echter vergeet Severus Sneep dat hij het voorwerp op zijn bureau heeft staan waardoor Harry Potter de mogelijkheid krijgt om een herinnering van Sneep te bezoeken. (OF28). In 1996 en 1997 geeft Albus Perkamentus privé lessen aan Harry Potter. Deze lessen houden in dat hij doormiddel van de Hersenpan bepaalde herinneringen bezoekt die te maken hebben met Marten Vilijn of ook wel Heer Voldemort. (HBP10, 15, 17, 30, 23).

Professor Hildebrand Slakhoorn is één van deze herinneringen die Harry Potter moet bezoeken. Een cruciaal onderdeel van zijn lessen, gezien het blijkt dat Hildebrand Slakhoorn een herinnering gemanipuleerd heeft om zijn eigen misstap te verbergen. Over de herinnering hangt een soort witte waas. Uiteindelijk weet Harry Potter, doormiddel van Felix Fortunatis, Hildebrand Slakhoorn over te halen de echte herinnering te delen en kan hij dit, samen met Albus Perkamentus, bekijken. (HBP 22, 23)

De laatste keer dat Harry Potter gebruik maakt van de Hersenpan is wanneer hij de gegeven herinneringen bekijkt van Severus Sneep. Severus Sneep heeft deze herinneringen gewillig gegeven en is vlak daarna gestorven in het Krijsende Krot. (RD33, 34).