Essenkruid heeft bruine takjes met groene, rond-vormige blaadjes. Op deze blaadjes kun je wit zien, wat pluizig is. Wanneer het in Elixer-vorm is, heeft het Elixer een bruine kleur.

Het heeft zeer genezende krachten. Het kan rauw gegeten worden of aangebracht worden in de vorm van een Elixer.

In zijn eerste jaar, las Harry Potter over Essenkruid voor zijn Kruidenkunde huiswerk. Daarna kwam Rubeus Hagrid de bibliotheek binnen (SW14). In zijn zesde jaar, zei Severus Sneep dat als Draco Malfidus onmiddelijk essenkruid innam, hij mogelijk littekens kon vermijden, van de verwondigen die hij had opgelopen nadat Harry de spreuk Sectumsempra op hem gebruikte (HBP24). Hermelien Griffel gebruikte meerdere keren Elixer van Essenkruid, onder andere wanneer Ron Wemel versprokkelde na het Verdwijnselen (RD14), toen Harry gebeten was door Nagini (RD17), en om alle verwondingen te genezen die ze opgelopen hadden tijdens de inbraak in en ontsnapping uit Goudgrijp (RD27).

Essenkruid lijkt vaak Vuurwerkplant genoemd te worden. In het eerste boek stond er dat Harry een ‘Vuurwerkplant’ opzocht in Duizend Magische Kruiden en Paddestoelen (SW14), echter stond hier in de Engelse versie ‘Dittany’, wat Essenkruid is. In de echte wereld wordt Vuurwerkplant ook Essenkruid genoemd, echter is die Vuurwerkplant anders dan dit.